Tymoteusz Łuniewski

Nauka i edukacja

Tymoteusz Plewa-Łuniewski, znany również pod swoim pseudonimem Larys, był niezwykle wszechstronną postacią w historii Polski. Urodził się 24 stycznia 1847 roku w Sokołowie Podlaskim, a swoje życie zakończył 20 kwietnia 1905 roku w Warszawie.

Był nie tylko polskim ziemianinem, ale także wynalazcą, który wprowadzał innowacyjne rozwiązania w różnych dziedzinach. Jako racjonalizator wykazywał zrozumienie dla efektywności i praktyczności, co przekładało się na jego liczne osiągnięcia w pracy naukowej.

Warto również zauważyć jego zainteresowania meteorologią, etnografią oraz archeologią. Był utalentowanym agronomem, co sprawiło, że wniósł istotny wkład w rozwój rolnictwa w Polsce. Jego działalność jako społecznik również zasługuje na szczegółowe omówienie, gdyż aktywnie brał udział w różnorodnych inicjatywach mających na celu poprawę życia społecznego.

Tymoteusz Plewa-Łuniewski był również członkiem Cesarskiej Akademii Nauk w Sankt Petersburgu, co dowodzi jego wysokiego statusu w środowisku naukowym i jego zaangażowania w badania oraz rozwój wiedzy w Polsce i poza nią.

Życiorys

Młodość

Tymoteusz Łuniewski wywodził się z rodziny szlacheckiej, której siedziba znajdowała się w malowniczej wsi Łuniewo. W okresie młodości uczęszczał do gimnazjum w Siedlcach, gdzie zdobywał podstawowe wykształcenie. Jego patriotyzm objawił się podczas uczestnictwa w powstaniu styczniowym. Po ukończeniu matury, kontynuował edukację, studiując zarówno w Warszawie, jak i w belgijskim Gembloux.

Agronom

Po powrocie do kraju osiedlił się w Guzówce, gdzie zajął się zarządzaniem własnym gospodarstwem rolnym. W 1874 roku nabył od Adama Ronikiera majątek ziemski w Korytnicy, co stanowiło kolejny krok w jego karierze. Jako ziemianin wdrażał innowacyjne techniki rolnicze i wprowadzał nowoczesne metody upraw. Warto zaznaczyć, że Tymoteusz zasłynął z produkcji sera limburskiego, które odnosiło sukcesy na rosyjskim rynku. Jego gospodarstwo mogło poszczycić się również takimi inwestycjami jak olejarnia, cegielnia, gorzelnia, owczarnia, oraz stadnina koni. Dodatkowo prowadził plantację wierzby koszykowej.

Był niezwykle aktywny w badaniach agronomicznych, koncentrując się na nowych odmianach ziemniaków oraz najbardziej efektywnych metodach ich uprawy i zbiorów. Jednym z jego osiągnięć było zaprojektowanie innowacyjnego systemu nawadniania pól, który łączył się z rzeką Liwiec. Jego trud i wkład w dziedzinie rolnictwa zostały wielokrotnie docenione poprzez liczne nagrody.

Etnografia

Pasje Tymoteusza obejmowały również archeologię i etnografię. Wspólnie ze szkolnym kolegą Zygmuntem Glogerem prowadził wykopaliska archeologiczne na terenie powiatu węgrowskiego i sokołowskiego. Odnalezione eksponaty związane były głównie z kulturą Mazowsza oraz Podlasia. Publikował swoje prace w czasopismach poświęconych archeologii.

Wraz z Janem Karłowiczem i Zygmuntem Noskowskim, Łuniewski zajął się badaniami etnograficznymi. Warto dodać, że był jednym z autorów haseł do Encyklopedii staropolskiej, Encyklopedii rolniczej oraz Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Na prośbę Glogera, napisał dwa hasła do Encyklopedii staropolskiej dotyczące Radła i Sochy, co znalazło swoje odzwierciedlenie w posłowiu tomu IV.

Jego prace w zakresie meteorologii przyniosły mu tytuł członka korespondenta Głównego Obserwatorium Fizycznego w Sankt Petersburgu oraz przynależność do Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Otrzymał również zaszczyt bycia członkiem Cesarskiej Akademii Nauk.

Społecznik

Tymoteusz Łuniewski angażował się także w działalność samorządową oraz społeczną. Zasiadał jako sędzia w gminie, był radcą powiatowym ubezpieczeń, a także współzałożycielem Towarzystwa Wzajemnego Kredytu w Siedlcach. Opracowywał ambitny program rozwoju guberni siedleckiej oraz aktywnie wspierał inicjatywy lokalne. Wśród działań, które zasługują na wyróżnienie, było finansowe wsparcie budowy pomników Adama Mickiewicza oraz Fryderyka Chopina w Warszawie.

W 1902 roku, po sprzedaży majątku w Korytnicy Holder-Eggerom, osiedlił się w Łaziskach, gdzie spędził resztę swojego życia. Zmarł w Warszawie, a jego doczesne szczątki spoczywają na cmentarzu Powązkowskim (kwatera D-4-29/30). Materiały archiwalne dotyczące jego działalności są przechowywane w PAN Archiwum w Warszawie pod sygnaturą III-65.

Przypisy

  1. Spis inwentarzy, Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie, [dostęp 21.02.2024 r.]
  2. Cmentarz Stare Powązki: TYMOTEUSZ ŁUNIEWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 20.12.2019 r.]
  3. Gloger t. IV 1903 r.

Oceń: Tymoteusz Łuniewski

★★★★★
Średnia ocena:4.54 Liczba ocen:19