Barbara Halina Rzeszotarska, urodzona 17 stycznia 1936 roku w Sokołowie Podlaskim, była wybitną polską chemik organik, której prace koncentrowały się głównie na peptydach. Znana nie tylko ze swoich osiągnięć badawczych, ale również ze swojego wkładu w edukację, Rzeszotarska związana była z Politechniką Gdańską oraz Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Opolu, obecnie funkcjonującą jako Uniwersytet Opolski.
W ciągu swojej kariery dydaktycznej, Rzeszotarska kształtowała umysły wielu studentów, przekazując im swoją wiedzę i pasję do chemii, co miało znaczący wpływ na rozwój lokalnej społeczności akademickiej.
Jej śmierć, która miała miejsce 19 listopada 2024 roku, pozostawiła pustkę w środowisku naukowym i akademickim w Polsce.
Życiorys
Barbara Rzeszotarska przyszła na świat w 1936 roku w Sokołowie Podlaskim, w rodzinie z tradycjami inteligenckimi. Po zakończeniu II wojny światowej rozpoczęła edukację w Technikum Chemicznym w Lublinie. Następnie kontynuowała naukę na Politechnice Gdańskiej, gdzie w 1959 roku uzyskała tytuł magistra, pod okiem prof. Leona Kamieńskiego. Po ukończeniu studiów zaczęła pracę jako asystentka na swojej uczelni macierzystej.
W 1964 roku Rada Wydziału Chemii Politechniki Gdańskiej nadała jej stopień naukowy doktora nauk chemicznych, który zdobyła na podstawie obrony pracy doktorska pod kierunkiem prof. Emila Tasznera, dotyczącej zagadnień związanych z racemizacją peptydów. Objęła stanowisko adiunkta, co stanowiło jej pierwszy krok w kierunku akademickiej kariery.
Od 1965 roku aż do dziś, Rzeszotarska związana jest z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Opolu, która w 1994 roku przekształciła się w Uniwersytet Opolski. Była jedną z pionierskich postaci, które przyczyniły się do ukształtowania chemii na terenie Opola. W roku 1970 zdobyła stopień naukowy doktora habilitowanego nauk chemicznych na Uniwersytecie Warszawskim. Jej praca habilitacyjna koncentrowała się na wybranych zagadnieniach chemii peptydów.
Dwa lata później, w 1972 roku, objęła dyrekcję Instytutu Chemii WSP, pełniąc tę funkcję do 1988 roku. W okresie jej rządów zrealizowano wiele ważnych projektów, w tym zakończenie budowy Collegium Chemicium w 1978 roku, która miała swoje początki w latach 60. XX wieku. Instytut był również gospodarzem Ogólnopolskiego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Chemicznego w 1975 oraz 1986 roku, organizowanego wspólnie z kędzierzyńskim oddziałem SIiTPChem. W 1983 roku ustanowiono też nową specjalizację – agrobiochemię.
W ramach poszerzania oferty kształcenia oraz badań, w 1984 roku zmodernizowano stary, trzykondygnacyjny budynek przy ulicy Wandy, aby wzbogacić zaplecze dydaktyczne i naukowe uczelni. Jej wysiłki zaowocowały w 1988 roku, kiedy opolska uczelnia pedagogiczna uzyskała prawa do doktoryzowania w dziedzinie nauk chemicznych, co było ukoronowaniem jej działalności.
Rzeszotarska awansowała również zawodowo w trakcie swojej kariery, zostając profesorem nadzwyczajnym w 1978 roku, a następnie profesorem zwyczajnym w 1988 roku. W 1990 roku wystartowała w wyborach na rektora Wyższej Szkoły Pedagogicznej, jednak minimalnie przegrała z prof. Jerzym Pośpiechem.
Dorobek naukowy i odznaczenia
Barbara Rzeszotarska jest uznawaną postacią w dziedzinie nauki, w szczególności w obszarze chemii. Jej badania skupiają się na różnych aspektach chemii peptydów oraz chemii leków. Tematyka jej pracy obejmuje również konformację małych modeli peptydowych oraz badania nad a,b-dehydroaminokwasami. Wykorzystuje nowoczesne techniki naukowe, takie jak 2D FTIR oraz obliczenia ab initio, a także zajmuje się acylowaniem aminotriazoli oraz leksytropsyną.
W swoim dorobku posiada ponad 100 publikacji, które obejmują artykuły naukowe, monografie, patenty, jak również dydaktyczne rozprawy oraz skrypty. Jako członek Komitetu Nauk Chemicznych Polskiej Akademii Nauk pełniła istotną rolę w rozwoju badań chemicznych w Polsce. Pod jej przewodnictwem zespoły badawcze zajmowały się problemami kluczowymi dla gospodarki, zarówno krajowej, jak i zagranicznej, zwłaszcza z Anglii.
Jej wkład w rozwój nauki i dydaktyki jest szczególnie widoczny poprzez wypromowanie pięciu doktorów, co świadczy o jej zaangażowaniu w kształcenie nowych pokoleń naukowców. W uznaniu za zasługi w działalności naukowo-dydaktycznej oraz organizacyjnej, Barbara Rzeszotarska została odznaczona wieloma nagrodami, zarówno uczelnianymi, regionalnymi, jak i państwowymi. Wśród jej najbardziej cenionych odznaczeń można wymienić:
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1980),
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (1979).
Przypisy
- Zmarła prof. Barbara Rzeszotarska związana z opolską chemią - Uniwersytet Opolski [online], www.uni.opole.pl [dostęp 21.11.2024 r.]
- Prof. Barbara Janina Rzeszotarska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 07.02.2009 r.]
- Historia Wydziału Chemii UO na oficjalnej stronie WCh UO [on-line] [dostęp 03.03.2012 r.]
- Biografia profesor na stronie WCh UO [on-line] [dostęp 29.05.2012 r.]
- S.Nicieja, Alma Mater Opoliensis: ludzie, fakty, wydarzenia, wyd. UO, Opole 2004, s. 123.
- S.Nicieja, Alma Mater Opoliensis: ludzie, fakty, wydarzenia, wyd. UO, Opole 2004, s. 124.
- S.Nicieja, Alma Mater Opoliensis: ludzie, fakty, wydarzenia, wyd. UO, Opole 2004, s. 174.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Witold Lenkiewicz | Tymoteusz Łuniewski | Krystyna Rybicka | Mikołaj Rudnicki | Mieczysław Nasiłowski | Jan Małyszko | Andrzej Turos | Maria Pasztor | Zofia Kielan-JaworowskaOceń: Barbara Rzeszotarska